در عراق یک دولت قانونی که از سوی جامعه بین االمللی به رسمیت شناخته شده است، حکومت می کند. اما کابینه هایی که پس از سقوط صدام حسین یکی پس از دیگری آمده اند و رفته اند نتوانسته اند، در کشور ثبات سیاسی برقرار کنند. آنچه تا به امروز دولت عراق را سرپا نگاه داشته، حمایت های بین المللی است که خود آنها بخشی از کلاف سردرگم سیاسی عراق شده اند. آنچه در عراق می گذرد چیزی جز یک هرج و مرج تمام عیار نیست. علت حمایت های بین المللی از دولت عراق نخست ایجاد توازن قدرت بین شیعه ها و سنی ها به منظور رقابت درازمدت بین آنهاست. و دیگر آنکه سقوط دولت فعلی عراق تنها اوضاع را از آنچه هست وخیم تر خواهد کرد.
ایجاد «دولت اسلامی عراق و شام» یا داعش در میان بخشی از قلمرو عراق و سوریه به معنی نقض حقوق حاکمیتی عراق و سوریه و تغییر در مرزهای شناخته شده بین المللی این دو کشور است. اما ضعف دولت مرکزی عراق به معنی قدرت داشتن نیروهایی که علیه دولت وارد جنگ شده اند نیست. تحرک داعش و تصرف شهرها به دلیل هرج و مرج حاکم بر عراق و بازیهای سیاسی بازیگران بیگانه در این کشور است. داعش جریانی است که از نظر ایدئولوژیکی دین-بنیاد و نوع حکومت مطلوبش خلافت، شیوه عملش تروریستی است. داعش همان القاعده است که ده سال پس از درهم شکستن آن بامختصاتی به مراتب خطرناکتر و کارآمدتر از میان آتش بحران در عراق و سوریه سر بر آورد. قدرت گرفتن داعش، در عراق و سوریه تنها در خدمت دامن زدن به هرج و مرج بیشتر در منطقه بوده است.
نیروهای ائتلاف بین المللی متشکل از 60 کشور سرانجام توانسته اند، برای درهم شکستن داعش و آزاد کردن موصل از کنترل داعشیان به توافق برسند. در محاصره و رها سازی موصل علاوه بر ائتلاف بین المللی، ارتش عراق، نیروهای ویژه عراقی، نیروهای پلیس عراق، شبه نظامیان سنی زیر نظر فرماندار کنونی نینوا، شبه نظامیان سنی مرتبط با فرماندار پیشین نینوا، نیروهای شبه نظامی شیعه و پیشمرگه های کردی شرکت دارند. تنوع در نیروهای شرکت کننده در آزادسازی موصل نقطه قوت در یک عملیات نظامی به حساب نمی آید. اما در عین حال جمع کردن چنین تنوعی برگرد یک هدف معین می تواند دستاوردی در جهت حل معضل داعش به حساب آید.
با درهم شکستن-دیر یا زود- داعش، وضعیت سیاسی جدیدی در عراق و سوریه در حال شکل گیری است، که خود می تواند سر آغاز دور جدیدی از مبارزه قدرت در میان بازیگران سیاسی متعددی گردد که تا دیروز اهداف خود را در پس حمایت از داعش یا مبارزه علیه داعش پنهان می کردند.
تبدیل خاورمیانه به جولانگاه جدال فرقه های مذهبی، ضربه سنگینی بر جنبش سکولار دمکراسی مردم منطقه است. تحولات سیاسی این سال ها باز هم نشان داده است، که هر جا پای مذهب و فرقه گرایی نژادی و قومی به سیاست باز شود، انسان و انسانیت نخستین قربانیان آن خواهند بود.
چهار شنبه 19 اکتبر