ادبیات و هنر اروتیک، زیبایی استتیک است، و نه ابتذال پورنو.
مقوله اروتیک ، یعنی توجه به تصاویر و ادبیات انسان آزاد، بالغ، وعاقل .
در جامعه سکولار دمکرات، هنر و ادبیات اروتیک آزاد خواهد بود. هنر اروتیک همیشه وجود داشته، چه در دسترس حاکمان و ثروتمندان، چه در دسترس خود هنرمند و اطرافیانش. غربیها میگویند هیچ چیز جدید نیست مگر اینکه فراموش شده باشد. به آثار اروتیک اغلب با پیشداوری های اخلاقی طبقاتی و یا با معیارهای استتیک پرداخته شده. ریشه مفهوم اروتیک در واژه “اروس” در زبان یونانی به معنی خدای عشق است. نبرد میان عشق زمینی و عشق مقدس الهی ریشه در ادیان ابراهیمی دارد. در فرهنگ “هندوایسم” هنر اروتیک تابو نبوده و نیست، چون عشق قوی ترین احساس انسان است. هنر و ادبیات اروتیک در عصر روشنگری و رونق ماتریالیسم ابزاری علیه تعقیب و خرافات کلیسایی بود. در این هنر و ادبیات اغلب انتقاد اجتماعی و مبارزه با ارتجاع و افکار جزمی وجود داشته. فرهنگ اروتیک و قضاوت پیرامون آن معمولا بسته به سلیقه زمان و فرهنگ، بلندنظری و تولرانس افراد اجتماع و سانیور دولت و کلیسا بوده، یا بشکل زیرزمینی و سانسور شده عرضه گردیده.
مشهورترین اثر ادبیات اروتیک ،از کشور هند و در قرن 4 میلادی بنام “کاماسوترا” است. کتاب “الف لیل و لیل “یا کتاب “قصه های هزار و یکشب” از قرن 8 میلادی در دربار خلفای عرب و یا در کشور هند گردآوری شده. در کتاب تورات یهودیان نیز “ترانه متعالی” را متنی اروتیک بشمار می آورند. ادبیات غرب از زمان باستان شامل ادبیات اروتیک بوده . آریستیدیس ملطایی یک قرن پیش از میلاد اشعاری اروتیک سروده. داستان اروتیک “الاغ طلایی” از سال 175 میلادی در ادبیات غرب موجود است. شعر “هنر عشق” از اوید، شاعر یونانی یک قرن پیش از میلاد نوشته شده.
در دوره رنسانس، نوول اروتیک “دکامرون” در سال 1350 میلادی به رشته تحریر درآمده. در فرانسه آثار نویسندگانی مانند دساد، بالزاگ، بودلر، و در انگلیس بعضی از آثار شکسپیر، و در ایتالیا خاطرات کازانوا، در آلمان بعض از نوشته های گوته و شیلر،آثار عشقی اروتیک شمرده میشوند. در قرن 20 نویسندگانی مانند جویس، لاورنس، نابکوف، هنری میلر، آنایس نین، ژنت، آرسان، همینگوی، ویلیامز، پاپلو نرودا، و اسکار وایلد، در ژانر اروتیک آثاری آفریده اند.
در پایان قرن 19 میلادی، هنر و ادبیات اروتیک، کالایی عمومی شد و طیف وسیع تری از علاقمندان توانستند خود را با آن سرگرم کنند. در عصر ویکتوریایی انگلیس نویسنده ای با نام مستعار “والتر” کتاب چند جلدی 1500 صفحه ای با عنوان “زندگی مرموز من” را منتشر نمود که آینه جهان نمایی از فرهنگ و جامعه عصر ویکتوریایی است. در کشور اتریش مجسمه ای سنگی با قدمت 30 هزارساله بنام “ونوس اراده آباد” کشف شد که نماد و سنبل بارداری، عشق، و رابطه جنسی زنانه است. در نقد آثار اروتیک اشاره شده که نویسندگانی مانند کازانوای ایتالیایی و والتر انگلیسی جویای تنوع در عمل جنسی و لذت بوده اند و نه جویای عشق واقعی یا افلاتونی و احساس انسانی.
اروتیک مفهومی است عام که مربوط به عشق معنوی، چه جسمی و چه روانی میباشد، گرچه با پورنوگرافی مرز مشترک و نزدیکی دارد. در نظر اخلاق گرایان، هنر و ادبیات اروتیک، تاکید به عشق معنوی احساسی را عمده میکند، یعنی مفهومی است عام در رابطه با عشق، زندگی جنسی، احساسی، هنر عشق ورزیدن، و یا عشق به زیبایی . و به معنی عام یعنی تمام اشکال روابط جسمی، روانی، احساسی، یا جنسی که بشکل هنر، مد، نشر، عکس، تصویر، نقاشی، تبلیغ، و یا سنبل و نماد، به علاقمندان عرضه میگردد. در جای دیگری ادعا شده که نخستین اثر ادبی اروتیک در هندوستان در 1000 سال پیش نوشته شده.
یکی از انواع و ژانرهای مرسوم خلق آثار اروتیک، سبک اعترافات است. مشهورترین نویسندگان آن ، روسو، آگوستین مسیحی، و والتر انگلیسی هستند. آگوستین در سال 380 میلادی در کتاب “اعترافات” خود نوشت، خدایا به من تقوا، نجابت، و پرهیزکاری عطا کن، ولی نه فوری! . در ژاپن قرنهاست که هنر اروتیک بخشی از مواد درسی آموزشی کودکان است، گرچه کودکان روابط جنسی اروتیک والدین را اغلب بشکل اعمال خشونت آمیز تصور میکنند. ادگار آلن پو مینویسد چون همراه والدینش در اطاق کوچکی زندگی میکرد، بارها حین عشق بازی آنها، گریسته و یا دچار کابوس شده.
تا پایان قرن 19 میلادی غالب خالقین آثاراروتیک، گمنام و ناشناخته و یا با نام مستعار فعال بوده اند. مفهوم و مقوله اروتیک در فلسفه غرب در چهارچوب “فلسفه زندگی” بررسی میشود، و خدای اسطوره ای آن “اروس” است. افلاتون آنرا نوعی نیاز، عشق، جبر، و فشار برای شناخت فلسفی تعریف میکند، گرچه عوام آرکائیک آنزا قانون و اصلی اسطوره ای برای تولید نسل و خلاقیت میدانستند. گرچه در عصر جدید ادبیات اروتیک میان آثار پورنو و حوزه روانی عشق قرار داده میشود، اغلب ولی تاکید و تمرکز روی ادبیات عاشقانه و رمانتیک است.
آرام بختیاری
falsaf@web.de